15-49 Yaş Evli Kadınlarda Umutsuzluk: Sosyal Destek Algısı, Sosyoekonomik Durum Ve İlişkili Diger Faktörler

Giriş: Küresel sosyal, ekonomik ve kültürel degişimlerle birlikte, insan yaşamının ana belirleyicileri olan aile ve benlik kavramı, bir yere ait olma fikri, çalışma yaşamı ve yaşam alışkanlıklarında da degişimlerin yaşandıgı çogu sosyolog tarafından belirtilmektedir. Bu çalışma, Ankara İli’nde yeni kentleşen bir bölgede yaşayan 15-49 yaş arası kadınlarda umutsuzluk yaşama durumu, sosyal destek durumu ve ilişkili faktörleri incelemek amacıyla yapılmıştır.Yöntem: Araştırma Ankara İli Çankaya İlçesi’nde gecekondu dönüşüm bölgesi olan bir yerleşim alanında yaşayan ve örneklem grubuna giren ve çalışmaya katılmayı kabul eden 15-49 yaş arası 188 evli kadın yapılmıştır. Örnek büyüklügü, bilinen parametreler, % 95 güven düzeyi, ve 0.30 standartlaşmış güven aralıgı genişligi dikkate alınarak hesaplanan hazır tablolardan yararlanarak tespit edilmiştir (Akgül 2005). Veri toplamada kadınların sosyoekonomik, aile, evlilik ve dogurganlık özelliklerinin degerlendirildigi anket formu, Beck Umutsuzluk Ölçegi ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçegi kullanılmıştır.

Bulgular: Kadınların yaş ortalaması 36.1±7.8 olup, %45.2’si ilkokul ve altı egitime sahip, %72.9’unun gelir durumu orta-kötü düzeydedir.  Kadınların %79.3’ü ev hanımı olmakla birlikte,  herhangi bir sosyal aktiviteye düzenli katılanların oranı da %26.1’dir. Ayrıca, kadınların %28.2’si eşiyle ilişkisini orta-kötü olarak bildirmiştir. Kadınların sosyal destek ölçeginin aile alt boyutundan 21.8±6.9, arkadaş alt boyutundan 22.1 ±6.8 ve özel insan alt boyutundan ortalama 18.4± 7.4 puan aldıkları belirlenmiştir. Ayrıca kadınların umutsuzluk ölçeginden aldıkları puan ortalaması 5.1±3.8’dir.  Umutsuzluk ölçeginden alınan puan bagımlı degişken olmak üzere yapılan çoklu regresyon analizi umutsuzluk yaşama  durumunun belirleyicilerinin ekonomik durum, aile şekli, herhangi bir sosyal aktiviteye katılma, özel kişi ve arkadaştan alınan sosyal destek oldugunu göstermektedir ( R²= 0.422,  F= 6.866,  p<0.000).  

Sonuç: Ekonomik durumunu orta-kötü algılama, herhangi bir sosyal aktiviteye katılmama, geniş ailede yaşama, özel kişi ve arkadaştan alınan sosyal destek algısının düşmesi umutsuzluk yaşama durumunu artırmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Halk Saglıgı Hemşiresi, Umutsuzluk, Sosyal Destek