Olweus Ogrenciler Için Akran Zorbaligi Anketinin Geçerlilik Ve Güvenilirliginin Incelenmesi

Amaç: Olweus akran zorbaligi alaninda onde gelen arastırmacilardandir. Gelistirdigi Olweus ogrenciler için akran zorbalıgı anketini 1996 yilinda revize etmistir. Turk literaturunde akran zorbaligi ile ilgili calismalarin ikibinli yillarda basladigi gorulmektedir. Turkiye’de okullardaki akran zorbaligini degerlendirmede var olan bir boslugu doldurmak amaciyla Olweus ogrenciler için akran zorbalıgı anketinin gecerlilik ve guvenilirligi incelenmistir.
Yontem: Otuz dokuz maddeden olusan anketin Türkçe’ye uyarlanması sirasinda ilk asamada üç çevirmen  Ingilizce’den Turkce’ye ceviri yapmis, arastirmaci ve cevirmenlerin ortak formu olusturulmasinin ardindan son form iki ana dili olan bir cevirmen tarafindan İngilizce’ye çevrilmiştir. Anket geçerlilik çalismasi sirasinda yüzey ve kapsam geçerliligi açisindan uzmanlar tarafindan degerlendirilmistir. Uzmanların önerisi üzerine özgün anketteki “irk ve renk” ile ilgili madde Türkçe formda Olweus’dan izin alınarak “köken ve inanç” olarak degistirildi. Ornek grupta yer almayan bir ilkogretim okulunun altinci sinifinda pilot calisma yapılmıştır. Sonraki asamada anket Izmir ili Bornova ilçesi Milli Egitim Mudurlügü’ne bagli ilkogretim okulları altinci ve yedinci siniflarini temsil eden 405 ogrenciye uygulanmistir (%95 G.A., %7.6 prevalans ve %2.5 hata payi). Arastirmaya katilan 405 ögrenciden Olweus ögrenciler için akran zorbaligi anketini dolduran 400 ögrenci veritabanina alinmistir. Anketin güvenilirligi Cronbach Alfa ve iki yarım test (Split Half) yöntemleriyle degerlendirilmistir.  
Bulgular: Geçerlilik çalismasi sirasinda yüzey ve kapsam geçerliliginin degerlendirildigi uzman panelinde Olweus ögrenciler için akran zorbaligi anketininin kavramsal yapıyı karşıladıgı, literatüre uygun biçimde akran zorbalıgının temel alanlarını içerdigi görügünde birlesti. Anketin tümünün Cronbach Alfa degeri .81 olarak bulunmustur. Akran zorbalıgına ugrama boyutunda degerlendirilen 11 maddenin Cronbach Alfa degeri .82, akran zorbaligi yapma boyutunda degerlendirilen 11 maddenin Cronbach Alfa degeri .80 ve tek, çift siralamasi içinde Spearman-Brown iki yarım test güvenirlik katsayısı .85 olarak bulunmustur.

Sonuç: Bu çalışmanın bulguları, Olweus ögrenciler için akran zorbaligi anketininin Türkçe versiyonu­nun tatmin edici psikometrik özelliklere sahip oldugunu dog­rulamaktadir. Anket araş­tırmalarda, mudahale calismalarinda ve izlemlerde akran zorbaligini degerlendirmek için kullanilabilecek yararli bir araç olarak görünmektedir.